Mộc thông với 11 bài thuốc điều trị tiểu buốt, tiểu rắt, đau nhức tai, nóng trong, co rút,…hiệu quả

Mộc thông là dược liệu thân thảo, dù không phổ biến ở nước ta nhưng đây là vị thuốc có rất nhiều công dụng trị bệnh tuyệt vời. Cùng Metaherb tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Có thể bạn quan tâm

• Hoa hiên với 14 bài thuốc trị bệnh hiệu quả
• Cỏ may với 3 bài thuốc điều trị viêm gan, vàng da, giun sán,…hiệu quả
• Cỏ bợ và 18 bài thuốc trị bệnh hiệu quả

Tên gọi khác: Dây khố rách, Thông thảo, Đinh phụ, Phụ chi, Hoạt huyết đằng, Biển đằng, Vạn niên.

Tên khoa học: Akebia trifoliata

Họ: Mộc hương (danh pháp khoa học: Aristolochiaceae)

Đặc điểm dược liệu mộc thông

1. Mô tả

Mộc thông là thực vật thân thảo, dây leo, dài khoảng 7 – 10m. Thân cây nhỏ, lá mọc đối xứng, gân lá lông chim và có cuống. Phiến lá rộng từ 3 – 6cm và dài từ 6 – 9cm. Cây có hoa khá nhỏ, mọc ở kẽ lá, hoa đực và hoa cái mọc khác gốc nhau. Quả thịt, rộng 12mm và dài 17mm. Trong quả có chứa một hạt nhỏ.

2. Bộ phận dùng

Thân cây là bộ phận được dùng để làm dược liệu. Thường chọn thân xốp, bên ngoài vàng nhạt và bên trong vàng đậm hơn. Không dùng thân cây đen, nhỏ và bị mối mọt.

3. Phân bố

Loài thực vật này phân bố chủ yếu ở Trung Quốc. Ở nước ta, chưa có vùng nào trồng loài dược liệu này.

4. Thu hái – sơ chế

Dược liệu được thu hái cây vào tháng 7 – 8 hằng năm. Sau khi hái về đem bỏ các cành già, lá héo, sau đó cắt thành từng khúc dài khoảng 40cm. Cạo sach lớp vỏ bên ngoài sau đó mang phơi khô. Để bào chế thành dược liệu, tiếp tục xử lý như sau:

• Thái thành lát mỏng hoặc tán thành bột để bào chế viên uống
• Đem dược liệu ngâm nước, sau đó thái lát và phơi trong râm. Tuyệt đối không phơi nắng vì có thể làm mất tác dụng dược lý.

5. Bảo quản

Nên bảo quản dược liệu ở những nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời. Chỉ nên sử dụng dược liệu trong một khoảng thời gian ngắn, để lâu có thể làm mất dược tính của vị thuốc.

6. Thành phần hóa học

Nghiên cứu chỉ ra rằng, dược liệu có chứa một số thành phần hóa học sau: Stigmasterol, Akeboside, Betulin, Oleanic acid, Cyanidin-3-p-coumaroyglucoside, Hederagenin, Inositol, Beta sitoterol,…

Vị thuốc mộc thông

1. Tính vị, quy kinh

• Tính vị: Vị cay, ngọt, tính bình và không độc.
• Quy kinh: Quy vào kinh Tâm, Phế, Bàng quang và Tiểu trường.

2. Tác dụng dược lý

Các chuyên gia đông y và y học hiện đại đã có nhiều nghiên cứu về công dụng của dược liệu mộc thông. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các thành phần trong dược liệu mang dược tính cao, vì thế vị thuốc này được chỉ định trong nhiều bài thuốc điều trị các chứng bệnh khác nhau. Cụ thể:

Theo Đông Y:

• Công dụng: Thông lợi cửu khiếu, diệt khuẩn hại, chỉ hãn, lợi tiểu, an tâm, thoái nhiệt, chỉ khát, minh mục, hoạt huyết, thông mạch.
• Chủ trị: Thủy thũng, phiền nhiệt, phụ nữ bế kinh, kinh nguyệt không đều, nghẹt mũi, mụn nhọt, thống kinh, đau nhức do phong thấp, miệng lưỡi lở loét, cổ họng sưng đau, tắc sữa,…

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

• Thực nghiệm trên thỏ cho thấy, dược liệu có tác dụng lợi tiểu rõ rệt. Hiện nay dược liệu này ứng dụng điều trị lời tiểu cho người.
• Tăng sức co bóp của tim nhưng khi dùng liều cao lại có tác dụng ức chế nhịp tim.
• Tác dụng ức chế tử cung trong trường hợp mang thai hoặc không mang thai.

4. Cách dùng – liều lượng

Có thể dùng dược liệu ở dạng sắc uống với liều lượng được khuyến nghị là 4 – 12g/ ngày.

Bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc mộc thông

1. Trị tiểu rắt, tiểu buốt, nước tiểu đỏ, miệng lưỡi nổi mụn

Để giảm thiểu tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt, người bệnh áp dụng bài thuốc từ mộc thông theo cách dưới đây:

• Chuẩn bị: Sinh thảo tiêm, đạm trúc diệp, mộc thông và sinh địa, các vị bằng lượng nhau.
• Thực hiện: Đem sắc uống dùng hằng ngày.

2. Trị tai sưng điếc, sườn đau nhức, miệng đắng, hạ bộ nóng ngứa, cơ gân suy yếu, tiểu ra máu

Để điều trị các chứng bệnh kể trên, người bệnh kết hợp dược liệu mộc thông với một số dược liệu dưới đây:

• Chuẩn bị: Hoàng cầm, trạch tả, xa tiền tử, sài hồ, cam thảo, long đởm thảo, chi tử, mộc thông, đương quy, sinh địa, mỗi vị bằng lượng nhau.
• Thực hiện: Đem các vị sắc uống hằng ngày.

3. Trị thiếu sữa

Sau sinh, chị em có thể gặp phải tình trạng thiếu sữa do nhiều nguyên nhân. Để cải thiện, các mẹ có thể áp dụng bài thuốc từ mộc thông bằng cách thực hiện như sau:

• Chuẩn bị: Xuyên sơn giáp, vương bất lưu hành và mộc thông.
• Thực hiện: Sắc uống hằng ngày.

4. Trị chứng đầy trướng vùng bụng, sinh xong nhau thai không ra

Để giảm thiểu tình trạng trướng bụng, người bệnh kiên trì áp dụng bài thuốc dưới đây từ mộc thông.

• Chuẩn bị: Cù mạch, hoạt thạch, ngưu tất, đường quy, đông quỳ tử và mộc thông, bằng lượng nhau.
• Thực hiện: Đem sắc uống.

5. Điều trị thấp nhiệt ở bàng quang gây tiểu tiện đau buốt, đầy bụng, tiểu ít, mệt mỏi, tiểu ra máu 

Để cải thiện chức năng làm việc ở bàng quang, người bệnh áp dụng bài thuốc dưới đây từ mộc thông:

• Chuẩn bị: Sinh địa hoàng, cam thảo, mộc thông và trúc diệp.
• Thực hiện: Sắc uống.

6. Chữa tiểu tiện không thông, phù thũng, thấp nhiệt, hen suyễn, khó chịu và tức thở

Mộc thông có tác dụng lưu thông khí huyết, giúp các cơ quan thực hiện tốt chức năng của mình hơn. Vì thế, để điều trị các chứng bệnh kể trên, người bệnh có thể sử dụng bài thuốc từ dược liệu này, đồng thời kết hợp cùng một số vị thuốc khác để đạt hiệu quả chữa bệnh tốt nhất.

• Chuẩn bị: Xích phục linh, vỏ rễ dâu, gừng tươi, hành ta, mộc thông, trư linh và hạt cau mỗi vị 12g, tía tô 8g.
• Thực hiện: Đem sắc uống mỗi ngày.

7. Trị nóng trong ngày gây lở loét miệng và khó tiểu

Mộc thông có tính bình, một số tài liệu ghi chép dược liệu này có tính hàn nên hỗ trợ điều trị chứng nóng trong rất tốt. Người bệnh áp dụng bài thuốc từ dược liệu này như sau:

• Chuẩn bị: Ngọn cành cam thảo 4g, sinh địa 20g, hoàng cầm 12g và mộc thông 10g.
• Thực hiện: Nghiền thành bột mịn và uống đều đặn hàng ngày.

8. Chữa chứng tiểu tiện ra huyết

Người bệnh nên thăm khám trước khi tự ý áp dụng bài thuốc này tại nhà, sau đó có thể tham khảo bài thuốc từ mộc thông theo cách dưới đây để hỗ trợ điều trị tốt nhất.

• Chuẩn bị: Cam thảo, thiên môn, ngưu tất, hoàng bá, sinh địa và mộc thông, mỗi vị 4g.
• Thực hiện: Sắc uống trong ngày.

9. Trị rong kinh ở phụ nữ

Đây là tình trạng nhiều chị em hay gặp phải, đặc biệt là ở độ tuổi dậy thì khi sinh lý chưa ổn định. Để cải thiện tình trạng rong kinh trong thời kỳ kinh nguyệt, người bệnh áp dụng bài thuốc theo cách sau:

• Chuẩn bị: Sinh địa 20g, hồng hoa 8g, mộc thông, diên hồ sách và ngưu tất mỗi vị 12g.
• Thực hiện: Sắc uống, chia thành nhiều lần uống và dùng hết trong ngày.

10. Chữa đau co rút khắp người và khó cử động

Mộc thông là một trong những vị thuốc điều trị đau nhức, co rút chân tay khá hiệu quả. Cách áp dụng bài thuốc này rất đơn giản, người bệnh chỉ cần thực hiện như sau:

• Chuẩn bị: Mộc thông 12g.
• Thực hiện: Sắc uống và dùng khi thuốc còn nóng.

11. Trị đau vùng tâm vị, khó nuốt, đại tiện không thông, đau tức vùng gan, hơi thở hôi

Để điều trị hiệu quả các chứng bệnh kể trên, người bệnh nên kết hợp mộc thông với một số loại dược liệu dưới đây:

• Chuẩn bị: Thảo quyết minh, mộc thông và bách bộ mỗi vị 16g, ngưu tất, chỉ xác, mạch môn và nga truật mỗi vị 10g.
• Thực hiện: Sắc uống hằng ngày.

Những lưu ý khi dùng dược liệu mộc thông

Mặc dù mang lại những công dụng điều trị bệnh hiệu quả, tuy nhiên, người bệnh vẫn cần phải tuân thủ một số lưu ý khi sử dụng dược liệu này để không gây ra những tác dụng phụ cho cơ thể.

• Phụ nữ đang mang thai không được sử dụng dược liệu.
• Những người đang trong tình trạng mệt mỏi, không có thấp nhiệt và hoạt tinh không được dùng mộc thông.
• Các bài thuốc từ dược liệu chỉ có tác dụng hỗ trợ, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh nên người bệnh không nên lạm dụng.
• Cần tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi áp dụng các bài thuốc này.

Trên đây là một số thông tin cũng như vị thuốc về dược liệu mộc thông. Nếu còn thắc mắc, vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết, các dược sĩ của Metaherb sẽ phản hồi một cách sớm nhất.

Xem thêm: Các bài thuốc quý từ cây bòn bọt