Lá khôi tía và 14 bài thuốc chữa bệnh tiêu hóa (đau dạ dày, hang vị, thượng vị…), bệnh da liễu (mẩn ngứa, nổi mề đay…), viêm họng, thấp khớp
Lá khôi là một loại dược liệu quý, được sử dụng rộng rãi trong dân gian, thường được dùng để chữa các chứng bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, dị ứng, nổi mề đay, mẩn ngứa, làm giảm chứng ghẻ lở ngoài da.
Có thể bạn quan tâm
Đặc điểm của lá khôi
Lá khôi rất quen thuộc trong Đông y. Tuy nhiên, rất ít người bệnh biết thành phần có trong loại lá này. Tác dụng và bài thuốc điều trị như thế nào thì đúng? Cùng tìm hiểu thông tin tổng quan về lá khôi trong bài viết dưới đây.
Mô tả
Khôi tía là loài thực vật nhỏ, cây mọc thẳng đứng, cao chừng 2m. Thân rỗng xốp, ít phân nhánh. Lá mịn và thon dài 15 – 40cm, rộng 6 – 10cm, mọc so le và tập trung ở đầu ngọn, mép lá có răng cưa nhỏ. Mặt trên lá khôi có màu lục sẫm mịn như nhung. Mặt dưới của lá có màu tím đỏ, gân nổi có hình mạng lưới. Hoa gồm 5 lá đài và 3 cánh hoa, mọc thành chùm màu trắng pha hồng tím, dài 10 – 15m. Quả khôi tía thuộc loại quả mọng, khi chín có màu đỏ.
Charles-Joseph Marie Pitard (1873-1927) là người đầu tiên mô tả khoa học về cây khôi tía, sau đó được công bố trong Flore Générale de l’Indo-Chine (năm 1930).
Phân biệt
Theo nhiều tài liệu YCHT, lá khôi có 2 loại lá khôi: Khôi tía và khôi trắng
- Khôi tía: Mặt trên lá có màu lục sẫm, mặt dưới lá màu tím đỏ, gân nổi hình mạng lưới. Mặt lá mịn như nhung.
- Khôi trắng: Loài khôi có lá xanh ở cả hai mặt, mặt dưới không có màu tím.
Kinh nghiệm dân gian: Cả khôi tía và khôi trắng đều được dùng làm thuốc điều trị đau dạ dày, mề đay mẩn ngứa, dị ứng, nhưng loại khôi tía được dân gian ưa chuộng hơn.
Phân bổ, bộ phận dùng, thu hái, chế biến
Phân bố: Cây Khôi tía mọc hoang rải rác ở nhiều nơi, nhưng chủ yếu cây mọc ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung như: Lào Cai (Sapa), Lạng Sơn (Hữu Lũng), Quảng Ninh, Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Hà Nội (Ba Vì), Ninh Bình (Cúc Phương), Thanh Hóa (Lang Chánh, Ngọc Lặc, Thạch Thành), Nghệ An (Quỳ Châu), Thừa Thiên Huế (Phú Lộc), Quảng Trị, Đà Nẵng, Quảng Nam.
Bộ phận dùng: Lá và ngọn cành. Thu hái và chế biến vào mùa hạ, thu hái xong đem phơi nắng cho mềm và ủ trong râm.
Bảo quản: Phơi khô, Bảo quản nơi khô ráo.
Thành phần hoá học
Thành phần lá khôi tía chứa glycoside và tannin.
Tác dụng dược lý của cây khôi tía là gì?
Tác dụng của lá khôi theo Đông Y:
- Công dụng: Giảm can khí uất (nguyên nhân gây bệnh đau dạ dày), bình can, tiêu độc, kháng khuẩn mạnh và chống dị ứng.
- Chủ trị: Đau dạ dày, viêm họng, nổi mề đay mẩn ngứa, ghẻ lở, dị ứng, thấp khớp.
Tác dụng của lá khôi theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
Theo thực nghiệm trên chuột bạch và thỏ, lá khôi tía có tác dụng giảm nhu động ruột, giảm axit dạ dày, làm giảm sự co bóp của tim và giảm hoạt động tự nhiên của động vật thực nghiệm.
Nghiên cứu tại Bệnh viện Quân Y 108 cho thấy, lá cây khôi nhung có thể cải thiện đến 80% trường hợp mắc các triệu chứng ợ hơi, khó tiêu, đau thượng vị…
Bài thuốc chữa trị bệnh tiêu hóa (Bệnh dạ dày)
Lá khôi còn giúp tiêu diệt vi khuẩn HP gây phá hủy niêm mạc dạ dày, khiến bệnh nhân mắc bệnh đường ruột. Người bệnh sẽ ăn uống ngon hơn và ngủ sâu hơn với phương pháp sử dụng cây khôi chữa bệnh dạ dày. Bệnh nhân nên áp dụng đúng cách để dễ dàng kiểm soát các triệu chứng và tránh các biến chứng phức tạp do bệnh dạ dày gây ra.
Chuyên gia Minh Thùy chia sẻ: “Trong lá khôi có chứa hoạt chất Tanin và Glycosid có tác dụng chống viêm, làm lành các vết loét trong dạ dày. Đồng thời hạn chế tình trạng tăng tiết acid, tiêu diệt vi khuẩn HP gây phá hủy niêm mạc. Các kết quả nghiên cứu lâm sàng cho thấy, có khoảng 80% bệnh nhân sử dụng nước uống lá khôi có thể kiểm soát được những triệu chứng ợ hơi, buồn nôn, chướng bụng, tức ngực… do bệnh dạ dày gây ra. Sau khi áp dụng trong khoảng 1 tháng, mức độ bệnh lý cải thiện đáng kể”.
Điều trị viêm loét dạ dày tá tràng
Để điều trị viêm loét dạ dày cần dùng: khổ sâm 16g, uất kim 8g, hương phụ 8g, lá khôi tía 20g, hậu phác 8g, bồ công anh 20g, cam thảo nam 16g. Đem các vị thuốc này sắc uống 1 lần/ ngày.
Trị chứng chướng bụng, ợ hơi, ợ chua, trào ngược
Bài thuốc này được hội đông y Thanh Hóa sử dụng trong điều trị chướng bụng, ợ hơi, ợ chua, trào ngược.
Nguyên liệu: Khôi tía, chút chít (mỗi loại 10gr); bồ công anh, nhân trần, khổ sâm (mỗi loại 12gr).
Thực hiện: Cho các nguyên liệu tán thành bột mịn, mỗi ngày 1 lần, mỗi lần 30gr bột hòa với nước uống. Thực hiện cho đến khi hết liệu trình.
Trị bệnh đau dạ dày
Thảo quyết minh 20g, mẫu lệ 20g, ô tặc cốt 15g, lá khôi tía 25g. Lấy các vị trên đem sao vàng và hạ thổ rồi tán thành bột mịn. Ngày 3 – 4 lần, mỗi lần 1 thìa cà phê.
Chữa đau vùng thượng vị lan ra hai bên, thể trạng yếu
Nguyên liệu: Lá khôi tía (80gr); cam thảo (10gr); khổ sâm (12gr); bồ công anh (40gr)
Thực hiện: Các nguyên liệu rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô, cho vào sắc với 400ml nước, đến khi nước chỉ còn 100ml thì tắt bếp, chia nước thuốc thành 2 phần uống trong ngày (nên uống khi đói bụng).
Chữa viêm hang vị dạ dày
Người bị viêm hang vị dùng lá khôi tía, lá dạ cẩm, cây chè dây và cây khổ sâm sắc chung uống hàng ngày.
Hỗ trợ điều trị bệnh lý về dạ dày
Nguyên liệu: Lá khôi tía (40gr); bồ công anh (20gr); khổ sâm, hậu phác (mỗi loại 12gr); ngải cứu (8gr), cam thảo (4gr).
Thực hiện: Cho các nguyên liệu vào sắc nước uống.
Trị chứng đau dạ dày thể hoả uất
Nguyên liệu: Khôi tía (20gr); bố chính sâm (12gr); sa nhân, bán hạ, nam mộc hương (mỗi loại 10gr); trần bì (6gr); gừng (4gr).
Thực hiện: Cho các nguyên liệu vào sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa bệnh da liễu (dị ứng, mẩn ngứa và bệnh ngoài da)
Chữa mẩn ngứa, mề đay và dị ứng
Bài thuốc 1: Lấy 100gr mỗi loại tầm phỏng và lá khôi đem các vị sắc lấy nước uống. Đồng thời, người bệnh có thể nấu lá khôi và dùng nước tắm hàng ngày.
Bài thuốc 2: Lấy 10gr lá khô thía, băm nhỏ, cho lên ấm sắc với 400ml nước, khi nào nước cạn chỉ còn 100ml thì tắt bếp, chia nước thuốc thành 2 phần, uống trong ngày.
Bài thuốc 3: Lấy 12gr mỗi loại lá khô thía, ké đầu ngựa, lá mã đề, kim ngân hoa và 25gr đơn đỏ cho vào ấm sắc lấy nước uống, chia nước thuốc thành 3 phần uống trong ngày.
Điều trị chứng mề đay mẩn ngứa do huyết trệ
Chuẩn bị nguyên liệu: đương quy vĩ, xích thược và đan bì mỗi vị 10g, thổ phục linh, cỏ nhọ nồi, sài đất và kim ngân hoa mỗi vị 12g, lá khôi tía 15g, núc nác 8g.
Thực hiện: Cho các vị thuốc vào sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang.
Trị ghẻ lở
Lấy một nắm lá khôi nhung đem rửa sạch, thái nhỏ và đun sôi với 5 lít nước, để nước nguội bớt dùng nước tắm, còn bã thì sử dụng bã xát nhẹ vào chỗ ghẻ lở. Mỗi ngày 1 lần, thực hiện liên tục trong 3 – 5 ngày.
Trị chứng mẩn ngứa do dị ứng
Lấy 15gr mỗi loại lá khô tía, đơn đỏ, đơn kim và 10gr đơn nem cho vào sắc nước uống. Mỗi ngày 1 thang.
Trị chứng phát ban do phong nhiệt
Dùng nhẫn đông đằng, thương nhĩ tử, lá khôi nhung và thổ phục linh mỗi vị 20g; đem sắc uống ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc điều trị các bệnh khác
Hỗ trợ điều trị bệnh thấp khớp
Sử dụng lá thông 8g, ké đầu ngựa 16g, dây kim ngân 10g, lá khôi tía 12g, lá bạc thau (sao) 12g, rễ gối hạc 16g, lá đơn mặt trời 12g. Các loại thuốc đem sắc với 600ml nước còn lại 200ml, đem chia thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày. Thực hiện 10 ngày liên tục, chỉ cần thực hiện 3 – 5 liệu trình là hết bệnh.
Điều trị viêm phế quản và viêm họng
Chuẩn bị các nguyên liệu sau: Bột nếp, mật ong lượng vừa đủ, lá khôi tía 100g. Lá khôi tía băm nhỏ, nấu với 1 lít nước cho sôi, sau đó bỏ bã và đun cho nước sền sệt. Sau đó lấy nước trộn với mật ong, bột nếp, hoàn thành 20 viên. Mỗi ngày ngậm 2 viên, dùng liên tục trong 3 đến 4 ngày.
Lưu ý khi dùng cây khôi chữa bệnh dạ dày
Dạ dày là bệnh lý rất dễ tái phát nếu không có cách chữa trị và kiểm soát thích hợp. Hiện nay, phương pháp sử dụng cây khôi chữa bệnh dạ dày được rất nhiều người áp dụng bởi những tác dụng vượt trội của nó. Tuy nhiên, khi thực hiện cách chữa trị này, bệnh nhân cần chú ý một số vấn đề sau đây.
- Lựa chọn cây khôi có lá không bị sâu bệnh
- Rửa lá khôi khô và tươi sạch sẽ trước khi sử dụng
- Không phải người bệnh dạ dày nào cũng thích hợp với phương pháp chữa trị trên. Do đó, bệnh nhân cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng.
- Uống nước lá khôi kiên trì, tránh ngắt quãng không đạt hiệu quả như mong muốn và mất nhiều thời gian điều trị bệnh.
- Cách dùng cây khôi chữa bệnh dạ dày chỉ thích hợp với những bệnh nhân mắc bệnh ở mức độ nhẹ và khởi phát, không thích hợp với người bệnh nặng.
- Không được sử dụng rượu, bia, thuốc lá, thức ăn cay, nóng, chứa nhiều dầu mỡ trong suốt quá trình điều trị bệnh
Lựa chọn lá khôi điều trị bệnh dạ dày ngày càng được nhiều người bệnh lựa chọn. Để nâng cao hiệu quả điều trị người bệnh nên kết hợp sử dụng với những vị thảo dược phù hợp. Đồng thời, người bệnh nên dùng chính xác các bộ phận trên lá, thân, cành của lá khôi. Tốt hơn hết người bệnh nên sử dụng viên uống từ thảo dược tự nhiên, để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Trên thị trường hiện nay, “Dạ dày – tá tràng Metaherb” là sản phẩm kết hợp thảo dược khổ sâm, cam thảo, bồ công anh, nanocurcumin,… được bào chế theo công nghệ nano giúp tăng cường khả năng hấp thu của cơ thể lên 95%, giảm nhanh triệu chứng bệnh lý dạ dày. Đây là sản phẩm được Bộ Y tế cấp phép lưu hành và nhiều bệnh nhân tin dùng, đánh giá cao.
Hy vọng bài viết hữu ích cho nhiều người. Nếu có bất cứ băn khoăn nào về cách sử dụng lá khôi hay cần giải đáp thông tin về bệnh dạ dày, người bệnh hãy để lại thông tin và câu hỏi để được chuyên gia Minh Thùy tư vấn chi tiết.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!