Hoàng liên ô rô và 7 bài thuốc giúp điều trị hiệu quả ung thư mũi họng, ung thư gan, tiêu chảy,…
Hoàng liên ô rô là loài cây bụi cũng thuộc họ hoàng liên gai. Nhờ chứa thành phần berberin, dược liệu này thường được chủ trị trong các chứng bệnh về tiêu hoá, có tác dụng điều trị tiêu chảy rất tốt. Ngoài ra, hoàng liên ô rô còn có nhiều công dụng trị bệnh khác. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Có thể bạn quan tâm
Tên gọi khác: Mật gấu, hoàng bá gai, hoàng mộc…
Tên khoa học: Mahonia bealei.
Họ: Hoàng liên gai (Berberidaceae).
Mô tả cây dược liệu
1. Đặc điểm thực vật
Do cùng thuộc họ Hoàng liên gai nên Hoàng liên ô rô cũng là một loại cây bụi lớn có chiều cao lên tới 2 – 3m. Phần thân và rễ có màu vàng.
Lá mọc kép, có hình lông chim và mọc so le nhau, dài khoảng 15 – 35cm. Có khoảng từ 7 – 15 lá chét hình bầu dục hay hình trứng lệch không cuống, dài khoảng 3 – 9cm, rộng từ 2,5 – 4,5cm, dày và cứng. Lá chét có cuống, gốc tròn hay hơi hình tim với phần đầu nhọn sắc. Mép khía răng nông, các gân phụ kết thành mạng khá rõ.
Cụm hoa mọc ở ngọn, xếp thành các đài có màu vàng, hoa thường có 4 cánh, hoa ở đài ngoài nhỏ hơn đài trong. Phần nhị có bao phấn dài hơn chỉ nhị, bầu hình trụ. Mùa hoa vào khoảng tháng 10 – 11. Quả thịt có chứa 1 hạt, mùa quả vào khoảng tháng 12 – 2.
2. Bộ phận dùng
Toàn bộ cây bao gồm cả phần thân, rễ, lá và quả đều được sử dụng để làm vị thuốc.
3. Phân bố
Dược liệu được tìm thấy rất nhiều ở các tỉnh miền Nam Trung Quốc như Quảng Đông, Quảng Tây, Giang Tô, Hồ Bắc, Hồ Nam, Chiết Giang, Tứ Xuyên… Và một số nước khác như Ấn Độ, Nê Pan…
Ở nước ta, cây mọc chủ yếu ở vùng núi cao thuộc các tỉnh miền núi phía Bắc. Điển hình nhất là ở Điện Biên, Hòa Bình, Hà Giang, Sơn La, Lào Cai…
4. Thu hái và sơ chế
Hoàng liên ô rô được thu hái quanh năm. Riêng phần quả thì thường được thu hái vào mùa hạ. Sau khi thu hái sẽ tiến hành rửa sạch, phơi hoặc sấy khô để bảo quản dùng dần.
5. Bảo quản
Dược liệu sau khi thu hái lấy phần thân, rễ và lá cần được phơi hoặc sấy khô sau đó cho vào túi kín và bảo quản ở những nơi khô ráo, thoáng mát. Nếu dùng không hết nên đem ra phơi lại để tránh nấm mốc hay mối mọt.
6. Thành phần hóa học
Hoàng liên ô rô chứa một số thành phần giúp điều trị hiệu quả các chứng tiêu chảy, kiết lỵ như:
- Berberin
- Berbainin
- Isotetrandrin
- Oxyacanthine
- Palmatin
- Jatrorrhizin
- Alcoloid
- Rabdoserrin A
- Excisanin A
- Carotene
Vị thuốc hoàng liên ô rô
1. Tính vị, quy kinh
Dược liệu được các tài liệu y học cổ truyền ghi nhận là có vị đắng và tính mát.
Được quy vào các kinh Can, Vị, Thận và Phế.
3. Tác dụng dược lý
Theo y học cổ truyền:
- Công dụng: Hạ nhiệt, bổ âm hư, lợi tiểu, làm dịu kích thích.
- Chủ trị: Chữa các chứng kiết lỵ, viêm ruột, tiêu chảy, ăn uống không tiêu, viêm da dị ứng, đau mắt đỏ, mụn nhọt. Ngoài ra còn có tác dụng chữa viêm gan vàng da, sốt, ho ra máu, đau lưng mỏi gối.
Theo y học hiện đại:
Các hoạt chất có trong hoàng liên ô rô mang lại nhiều công dụng chữa bệnh:
- Các thành phần Excisanin A và Rabdoserrin A trong dược liệu có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, nhất là ung thư tử cung. Ngoài ra, chất Alcoloid cũng được cho là một hoạt chất chống ung thư tương đối mạnh.
- Một số hợp chất đắng trong dược liệu đem lại tác dụng kiểm soát đường huyết, đồng thời giúp hạ sốt và hỗ trợ điều trị chứng cảm lạnh.
- Các hoạt chất berberin, berban amin hay isotetrandin, palmatin có tác dụng hỗ trợ điều trị chứng rối loạn tiêu hóa, tả lỵ, đau bụng.
- Các Polyphenol trong dược liệu có tính kháng viêm và đồng thời giúp thải độc để bảo vệ thận, gan. Ngoài ra, còn hỗ trợ điều các bệnh ngoài da và bảo bệ tim mạch nhờ tác dụng làm ổn định lipit máu.
- Hàm lượng carotene tương đối dồi dào trong lá hoàng liên ô rô còn có tác dụng cân bằng quá trình tổng hợp và sản sinh các hormone sinh dục nữ. Đồng thời giúp duy trì nồng độ estrogen để giúp nữ giới khỏe mạnh hơn.
4. Cách dùng – liều lượng
Dược liệu có thể được dùng đơn lẻ hoặc kết hợp với các vị thuốc khác để nâng cao tính công dụng.
Liều lượng được khuyến cáo là dùng khoảng 8 – 12g một ngày. Tuy nhiên, có thể linh hoạt điều chỉnh cho phù hợp với từng bài thuốc và mục đích sử dụng.
Các bài thuốc chữa bệnh từ hoàng liên ô rô
1. Chữa viêm gan, vàng da, đau mắt đỏ
Bệnh viêm gan, các triệu chứng của bệnh viêm gan như vàng da, đỏ mắt có thể điều trị nhờ dược liệu hoàng liên ô rô. Cách áp dụng bài thuốc này khá đơn giản như sau:
- Chuẩn bị: 15g hoàng liên ô rổ cùng 10g hạ khô thảo.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên cho vào ấm sắc trên lửa nhỏ với nửa thăng nước trong khoảng 15 phút. Uống khi thuốc còn ấm nóng với liều dùng 1 thang/ngày.
2. Chữa viêm ruột, kiết lỵ, tiêu chảy, ăn uống không tiêu
Những loài cây thuộc họ hoàng liên đều có tác dụng điều trị các bệnh liên quan đến đường ruột rất tốt, trong đó có hoàng liên ô rô. Cách áp dụng như sau:
- Chuẩn bị: 15g hoàng liên ô rô cùng với 15g rễ cốt khí.
- Thực hiện: Thái nhỏ các dược liệu trên rồi sắc chung với 600ml nước trên lửa nhỏ. Tắt bếp khi lượng nước trong ấm còn khoảng 200ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày khi còn ấm nóng, dùng với liều 1 thang/ngày.
3. Bài thuốc hạ sốt
Hoàng liên ô rô có tính ấm, thích hợp trong chủ trị các chứng sốt cao, tăng thân nhiệt. Bài thuốc sắc từ dược liệu này giúp hạ sốt khá đơn giản:
- Chuẩn bị: 10g lá hoàng liên ô rô ở dạng khô, 25g nghệ củ.
- Thực hiện: Cho các vị thuốc vào ấm sắc cùng 200ml nước trên lửa nhỏ đến khi còn 100ml. Có thể cho thêm mật ong vào để uống khi còn ấm nóng. Chia thuốc làm 3 lần uống trong ngày.
4. Bài thuốc chữa viêm da dị ứng, mụn nhọt, mẩn ngứa
Không chỉ giúp điều trị các bệnh nội khoa, hoàng liên ô rô cũng giúp điều trị các bệnh ngoài da hiệu quả.
- Chuẩn bị: 15g lá hay rễ hoàng liên ô rô, 20g lá khổ sâm.
- Thực hiện: Các vị thuốc cho hết vào nồi để nấu lấy nước đặc. Dùng nước này rửa trực tiếp lên vùng da cần điều trị.
5. Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư phổi
Bên cạnh sử dụng thuốc theo phác đồ điều trị của bác sĩ, rất nhiều bệnh nhân ung thư phổi đã kết hợp với bài thuốc hỗ trợ từ thảo dược như hoàng liên ô rô bởi đặc tính an toàn của nó. Dưới đây là cách áp dụng:
- Chuẩn bị: 15g hoàng liên ô rô, 30g thạch quyết minh, 6g toàn yết, 9g cương tàm, 9g câu đằng, 30g trư ương ương, 30g xà lục cốc.
- Thực hiện: Các vị thuốc cho vào ấm sắc lấy nước uống trong ngày. Sử dụng với liều lượng 1 thang/ngày.
6. Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư mũi họng
Không chỉ hỗ trợ điều trị ung thư phổi, hoàng liên còn hỗ trợ điều trị ưng thư mũi họng hiệu quả:
- Chuẩn bị: 60g hoàng liên ô rô, 40g thạch bì, 45g hạ khô thảo, 9g cam thảo.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên ở dạng khô đem cho hết vào ấm sắc chung với 1 thăng nước trong 30 phút. Uống khi thuốc còn ấm nóng với liều sử dụng 1 thang/ngày.
7. Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư gan
Gan là một trong những cơ quan đảm nhận chức năng quan trọng, khi bộ phận này suy yếu có thể dẫn đến nguy hiểm về tính mạng. Để hỗ trợ ung thư gan hiệu quả hơn, người bệnh có thể áp dụng bài thuốc uống từ hoàng liên ô rô như sau:
- Chuẩn bị: 30g hoàng liên ô rô cùng với 30g long quỳ.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên cho vào ấm sắc chung với khoảng 1 lít nước trong 20 phút. Chia làm nhiều lần uống trong ngày khi thuốc còn ấm nóng, sử dụng 1 thang/ngày.
Những lưu ý khi sử dụng hoàng liên ô rô
Người bệnh có thể gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn nếu sử dụng hoàng liên ô rô không đúng cách. Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi sử dụng dược liệu.
- Tương tác: Dược liệu hoàng liên ô rô có thể gây tương tác với một số loại thuốc khi sử dụng đồng thời. Điển hình nhất là Biaxin, Crixivan, Viagra, Halcion, Neoral, Sandimmune, Mevacor…
- Tác dụng phụ: Dược liệu có thể gây ra các tác dụng ngoại ý như nóng da, ngứa hay các triệu chứng dị ứng như phát ban hoặc nổi mẩn đỏ…
Dưới đây là nhóm đối tượng tuyệt đối không nên dụng hoàng liên ô rô:
- Phụ nữ đang trong thai kỳ hay cho con bú.
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (thành phần berberin trong dược liệu có thể khiến não trẻ bị tổn thương)
Trên đây là một số thông tin, bài thuốc về dược liệu hoàng liên ô rô. Nếu còn thắc mắc, vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết, các dược sĩ của Metaherb sẽ phản hồi một cách sớm nhất.
Xem thêm: Công dụng chữa bệnh tiểu đường của dây thìa canh không phải ai cũng biết
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!