Chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2 giúp ổn định và kiểm soát đường huyết ở mức an toàn

Việc xây dựng một thực đơn hợp lý cho những bệnh nhân tiểu đường có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp người bệnh bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2 được các chuyên gia khuyến nghị.

Để kiểm soát lượng đường huyết cho người bệnh tiểu đường tuýp 2 cần lựa chọn những loại thực phẩm carbohydrate (carbs), chất béo và protein lành mạnh. Đồng thời kết hợp đúng đắn chúng để giải quyết các triệu chứng của bệnh tiểu đường như: đi tiểu thường xuyên, mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu và thay đổi tâm trạng của lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết).

Nguyên tắc trong ăn uống đối với người bệnh tiểu đường

Người bệnh tiểu đường nên ăn gì và không nên ăn gì cần tuân theo sự tư vấn, chỉ định nhất định của bác sĩ. Bên cạnh đó cần biết và nắm rõ các nguyên tắc để tránh đường huyết tăng, ngăn chặn và làm chậm các biến chứng của bệnh bệnh tiểu đường:

• Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày để tránh tình trạng đường huyết tăng đột ngột.
• Ăn uống điều độ, đúng giờ, không nên để tình trạng quá đói, hoặc quá no.
• Không nên thay đổi quá nhanh và quá nhiều cơ cấu và khối lượng các bữa ăn hàng ngày.
• Cần vận động sau khi ăn, tránh nằm, ngồi một chỗ sau ăn, dành thời gian tập luyện thể dục thể thao để đảm bảo sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

Chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2

Để tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh cho bệnh tiểu đường, trước tiên bạn phải hiểu các loại thực phẩm khác nhau ảnh hưởng đến lượng đường trong máu của bạn như thế nào.

Carbonhydrate có nhiều nhất trong ngũ cốc, bánh mì, mì ống, sữa, kẹo, trái cây và rau có tinh bột, chúng được phân hủy thành glucose trong máu nhanh hơn các loại thực phẩm khác, làm tăng lượng đường trong máu, có khả năng dẫn đến tăng đường huyết. Protein và chất béo không ảnh hưởng trực tiếp đến lượng đường trong máu, nhưng cả hai nên được tiêu thụ ở mức độ vừa phải để giảm lượng calo và cân nặng trong một phạm vi lành mạnh.

Để đạt được mục tiêu kiểm soát lượng đường trong máu của bạn, hãy ăn nhiều loại thực phẩm nhưng cần theo dõi các phần thực phẩm có hàm lượng carbohydrate cao. Thực phẩm có tác động nhiều nhất đến lượng đường trong máu. Đây là lý do tại sao một số người mắc bệnh tiểu đường cần đếm lượng carbohydrate bổ sung mỗi ngày.

Theo Viện Tiểu đường và Bệnh tiêu hóa và Thận (NIDDK), bạn có thể tính toán lượng carbs bạn cần bằng cách đầu tiên tìm ra bao nhiêu phần trăm chế độ ăn uống của bạn nên được tạo thành từ carbohydrate. NIDDK lưu ý rằng các chuyên gia thường khuyến nghị con số này nằm trong khoảng từ 45 đến 65% tổng lượng calo của bạn, nhưng những người mắc bệnh tiểu đường hầu như luôn được khuyến nghị ở mức thấp hơn phạm vi này nhân tỷ lệ đó với mục tiêu calo của bạn.

Dưới đây là những nhóm thực phẩm bệnh tiểu đường tuýp 2 nên ăn và không nên ăn:

Bổ sung thực phẩm giàu protein

Protein nạc ít chất béo bão hòa tốt cho người bị tiểu đường. Bạn cần tránh những thực phẩm chế biến hoặc đóng gói, chứa chất bảo quản và tẩm ướp nhiều gia vị trong chế độ ăn kiêng tiểu đường của bạn, ngoài việc thêm đường và carbohydrate chế biến, những thực phẩm này thường chứa nhiều natri do đó có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim hoặc đột quỵ – hai biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường. Điều quan trọng là phải kiểm soát huyết áp khi kiểm soát bệnh tiểu đường.

Ngoài việc bổ sung đủ chất xơ, kết hợp thực phẩm giàu protein trong chế độ ăn uống của bạn có thể giúp bạn no lâu và thúc đẩy giảm cân, từ đó giảm tình trạng kháng insulin, dấu hiệu đặc trưng của bệnh tiểu đường. Những thực phẩm thuộc nhóm protein người bệnh tiểu đường tuýp 2 nên bổ sung bao gồm:

• Cá béo, như cá hồi sockeye
• Cá ngừ
• Thịt gà nạc
• Đậu và các loại đậu
• Sữa chua nguyên chất, không béo
• Các loại hạt thô, không ướp muối, như hạnh nhân và quả óc chó (có chừng mực)
• Trứng
• Đậu hũ

Những thực phẩm cần tránh của nhóm thực phẩm giàu protein:

• Thịt nguội, như bologna, salami, giăm bông, thịt bò nướng và gà tây
• Xúc xích và pepperoni
• Thịt bò khô
• Thịt ba rọi
• Các loại hạt ngọt hoặc có hương vị, như nướng mật ong hoặc cay
• Protein ngọt sắc hoặc sinh tố

Các loại ngũ cốc tốt nhất cho bệnh tiểu đường tuýp 2

Không phải ngũ cốc giàu carbs là cần tránh khi bị tiểu đường mà bác sĩ chuyên khoa khuyến nghị các loại ngũ cốc nguyên chất giàu vitamin rất phù hợp trong chế độ ăn kiêng cho bệnh tiểu đường. Bởi những thực phẩm này chứa chất xơ, có lợi cho sức khỏe tiêu hóa.

Chất xơ cũng có thể thúc đẩy cảm giác no, ngăn bạn tiếp cận với đồ ăn nhẹ không lành mạnh, và nó có thể giúp làm chậm sự gia tăng lượng đường trong máu. Thêm vào đó, ngũ cốc nguyên chất chứa các vitamin, khoáng chất và chất phytochemical tốt cho sức khỏe cho bất cứ ai, bất kể họ có bị tiểu đường hay không. Một số loại ngũ cốc người bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể bổ sung: bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, mì ống, lúa mì.

Mặt khác, bạn cần hạn chế hoặc tránh xa các loại ngũ cốc ở dạng thực phẩm phổ biến như bánh mì trắng, cũng như các loại ngũ cốc có đường (bánh ngọt, ngũ cốc ăn sáng), chế biến hoặc đóng gói vì nó có thể làm tăng đột biến lượng đường trong máu. Ngoài ra, bột trắng tinh chế không chứa các vitamin, khoáng chất, chất xơ và lợi ích sức khỏe như ngũ cốc nguyên hạt.

Chỉ cần nhớ rằng bất kỳ loại ngũ cốc nào cũng chứa carbs, vì vậy việc đếm lượng carb và kiểm soát bệnh tiểu đường là chìa khóa để giữ cho lượng đường trong máu của bạn ổn định.

Người mắc bệnh tiểu đường nên dùng loại sữa nào?

Khi lựa chọn tốt và ăn điều độ, sữa có thể là một lựa chọn tuyệt vời cho những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Chỉ cần lưu ý đến chất béo, vì thừa cân hoặc béo phì có thể làm giảm độ nhạy cảm với insulin, khiến tiền tiểu đường tiến triển thành bệnh tiểu đường toàn phát hoặc tăng nguy cơ biến chứng nếu bạn mắc bệnh tiểu đường loại 2. Bất cứ khi nào có thể, lựa chọn các sản phẩm từ sữa không béo để giảm lượng calo và chất béo bão hòa không lành mạnh. Người bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể bổ sung một số sản phẩm từ sữa như:

• Sữa tách béo
• Sữa chua không béo Hy Lạp
• Phô mai không béo, ít natri
• Phô mai giảm chất béo (trong chừng mực)
• Nonfat, kefir không đường

Những loại sữa không tốt cho người bệnh tiểu đường tuýp 2

• Sữa đầy đủ chất béo hoặc giảm chất béo (2 phần trăm), đặc biệt là sô cô la hoặc sữa có hương vị khác
• Phô mai đầy đủ chất béo hoặc giảm chất béo
• Sữa chua đầy đủ chất béo
• Phô mai đầy đủ chất béo
• Kefir đầy đủ chất béo, ngọt

Những loại rau tốt và không tốt cho người mắc bệnh tiểu đường

Rau là một nhóm thực phẩm quan trọng cần thiết cho tất cả mọi người, và không ngoại lệ cho chế độ ăn kiêng cửa người bệnh tiểu đường. Các loại rau có đầy đủ chất xơ và chất dinh dưỡng, và không chứa tinh bột có ít carbohydrate – rất tốt cho việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Các loại rau củ mà người bệnh tiểu đường tuýp 2 nên ăn bao gồm: Các loại rau màu xanh lá cây (như rau bina, rau cải xoăn và củ cải), rau họ cải, như bông cải xanh và súp lơ, dưa leo, măng tây, củ sẵn, bắp cải, hành…

Người bệnh tiểu đường tuýp 2 cần tránh và hạn chế những loại rau củ chứa nhiều tinh bột và carb như:

• Ngô
• Khoai tây trắng
• Khoai lang
• Đậu Hà Lan
• Củ cải

Trái cây mà bệnh nhân tiểu đường nên ăn hoặc tránh xa

Trái cây là nhóm thực phẩm có thể nói là tuyệt vời trong chế độ ăn kiêng của người bệnh tiểu đường khi được lựa chọn một cách khôn ngoan và ăn uống điều độ. Đặc biệt, trái cây có thể là sự thay thế tuyệt vời cho các loại đồ ngọt được chế biến không lành mạnh, như bánh ngọt, nước ngọt và bánh quy, đồng thời cung cấp các chất chống oxy hóa chống bệnh, vitamin, khoáng chất và chất xơ bão hòa để khởi động.

Nhưng cũng giống như với các loại ngũ cốc, điều quan trọng là cần các kỹ năng đếm carb trong các loại trái cây. Các loại trái cây quả mọng (việt quất, dâu tây, mâm xôi), táo, đào, anh đào, mơ, lê, cam, kiwi, chuối, nho, dưa là những loại trái cây rất thân thiện với người bệnh tiểu đường tuýp 2.

Những loại trái cây sấy khô, đóng hộp, nước trái cây đóng chai có chất bảo quản, các loại si rô chứa nhiều đường thì cần tránh bằng mọi giá bởi chúng đã bị tước đi nguồn chất xơ có lợi nên không tốt cho người bệnh tiểu đường.

Những loại sinh tố được làm từ trái cây nguyên chất và không thêm đường, sữa khi được tiêu thụ ở mức độ vừa phải có thể là một thực phẩm tốt cho bệnh tiểu đường. Vì vậy bạn có thể bổ sung vào thực đơn của bữa ăn hàng ngày cũng rất tốt.

Nguồn chất béo nào tốt và xấu cho bệnh tiểu đường?

Người bệnh tiểu đường không cần loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi thực đơn. Trong thực tế, cơ thể cung cấp đủ chất béo có thể giúp bạn kiềm chế cảm giác thèm ăn và dễ giảm cân hơn nên sẽ kiểm soát tốt hơn lượng đường trong máu. Điều quan trọng là biết làm thế nào để phân biệt được đâu là chất béo tốt và đâu là chất béo xấu.

Các chất béo không bão hòa đơn có trong bơ, hạnh nhân và quả hồ đào hoặc chất béo không bão hòa có trong quả óc chó và dầu hướng dương, có thể giúp giảm cholesterol LDL (“xấu”), là những lựa chọn tuyệt vời khi ăn cho bệnh tiểu đường loại 2. Ngoài ra, bạn có thể bổ sung những thực phẩm thuộc nhóm chất béo sau: Các loại hạt, như hạnh nhân, quả hồ đào, quả óc chó và quả hồ trăn, quả ô liu, dầu có nguồn gốc thực vật, như dầu đậu nành, dầu ngô, dầu ô liu và dầu hướng dương, hạt lanh và hạt chia, cá hồi, cá ngừ, đậu hũ.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể gây hại cho tim và sức khỏe tổng thể của bạn. Để kiểm tra xem thực phẩm nào chứa chất béo chuyển hóa bạn chỉ cần tìm thuật ngữ hydro hydro hóa trên nhãn của thực phẩm chế biến sẵn, chẳng hạn như đồ ăn nhẹ đóng gói, đồ nướng và bánh quy giòn.

Những loại thực phẩm từ nguồn chất béo không tốt cho người bệnh tiểu đường bao gồm:

• Thức ăn nhanh
• Thịt bò, thịt bê, thịt cừu và thịt lợn
• Sản phẩm sữa đầy đủ chất béo
• Dầu dừa và dầu cọ
• Đồ ăn nhẹ đóng gói, như bánh quy giòn, khoai tây chiên, và khoai tây chiên
• Kẹo chế biến, như bánh rán, bánh, bánh quy và bánh nướng xốp

Dựa vào những gợi ý về từng nhóm thực phẩm trên đây chúng ta có thể thấy vẫn có rất nhiều loại thực phẩm lành mạnh và tốt cho bệnh tiểu đường tuýp 2 mà bạn có thể lựa chọn để bổ sung vào thực đơn hàng ngày. Do vậy, dù có thực hiện chế độ ăn kiêng nhưng bạn vẫn có thể đa dạng thực đơn mỗi ngày với đầy đủ nhóm chất dinh dưỡng cần thiết.

Lời khuyên của chuyên gia dinh dưỡng dành cho người bệnh tiểu đường

Để có một chế độ ăn uống lành mạnh, bạn cần phải biết được những loại thực phẩm làm ảnh hưởng tới đường máu. Bên cạnh đó, người bệnh nên ăn những loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp để dễ dàng kiểm soát bệnh tiểu đường tuýp 2 tốt nhất.

+ Chất bột, đường có trong ngũ cốc, bánh mì, lúa mạch, bánh kẹo, sữa, trái cây, các loại củ quả,… có khả năng làm tăng nhanh đường huyết sau ăn hơn những thực phẩm khác.

+ Protein và lipid không làm ảnh hưởng trực tiếp đến đường huyết, nhưng chúng có thể thúc đẩy nguy cơ xuất hiện biến chứng tiểu đường.

Theo hướng dẫn từ Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ, đường huyết bình thường của người bệnh tiểu đường nên ở trong khoảng 80 – 130mg/dl (4.4 – 7.2mmol/l) trước bữa ăn và ít hơn 180mg/dl (10mmol/l) sau ăn 2h.

+ Bệnh nhân bị bệnh tiểu đường tuýp 2 nên chú ý đến vấn đề này để có thể kiểm soát lượng đường huyết trong máu tốt nhất. Bên cạnh đó, người bệnh nên sử dụng loại đường dành riêng cho những bệnh nhân bị tiểu đường để an toàn cho sức khỏe.

Hy vọng với chế độ ăn cho người bị tiểu đường tuýp 2 từ chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn đọc có thể dễ dàng xây dựng cho bản thân mình một thực đơn phù hợp. Bên cạnh chế độ ăn uống điều trị bệnh, người bệnh cũng nên thăm khám định kỳ để có thể kiểm soát bệnh tốt nhất.

Đồng thời, bên cạnh việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, các chuyên gia cũng khuyến khích người bệnh nên sử dụng thực phẩm hỗ trợ có chiết xuất từ các loài thảo dược tự nhiên như dây thìa canh, neem Ấn Độ, Hoài Sơn, tỏi đen,…như Glu Metaherb để giúp hạ, ổn định đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Để được tư vấn chi tiết hơn về chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2 hoặc các vấn đề khác liên quan đến bệnh, vui lòng để câu hỏi bên dưới bài viết, chuyên gia Hoàng Vân của Metaherb sẽ tư vấn giúp bạn có hướng điều trị phụ hợp với tình trạng hiện tại để có một kết quả tốt nhất.

Có thể bạn quan tâm:

• Bệnh tiểu đường nên ăn gì? Kiêng gì giúp cơ thể ổn định đường huyết?
• 6 nhóm thuốc điều trị tiểu đường tuýp 2 hiệu quả nhất hiện nay